Dezenformasyon ve basın kanunu düzenlemesinin 12 unsuru daha kabul edildi

Genel Konseyde, teklifin 3. unsurundan itibaren görüşmelere devam edildi. Müzakerelerin akabinde 12 unsur daha kabul edildi.

Maddelerin içeriği

Kabul edilen unsurlara nazaran, internet haber sitelerinde faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, irtibat telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının ismi ve adresi kendilerine ilişkin internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan direkt ulaşabileceği formda ve “iletişim” başlığı altında bulundurulacak.

AA’nın aktardığına nazaran; internet haber sitelerinde bir içeriğin birinci sefer sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek formda içeriğin üzerinde belirtilecek.

Kayıt için verilen beyannamede elektronik tebligat adresi de gösterilecek.

Yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmayacak. İnternet haber sitesinin karara uymaması halinde Cumhuriyet Başsavcılığı 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini yahut gerçeğe ters bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecek. İstemin 2 hafta içinde yerine getirilmemesi durumunda Cumhuriyet Başsavcılığı internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti hedefiyle asliye ceza mahkemesine başvuracak. Mahkeme en geç 2 hafta içinde kararını verecek.

Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ait hakları ortadan kalkacak. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu kanun yahut ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına mahzur olmayacak.

“Teslim ve koruma yükümlülüğü”

İnternet haber sitesinde yayımlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış formda 2 yıl müddet ile koruma edilecek.

Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu süreçlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zarurî olacak.

İnternet haber sitelerinde ziyan gören kişinin düzeltme ve yanıt yazısını sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL kontağı sağlanmak suretiyle birebir puntolarla ve tıpkı halde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin tabiatıyla çıkarılması durumunda, düzeltme ve karşılık metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde birinci 24 saati ana sayfasında olmak üzere 1 hafta müddetle yayımlanacak.

Basılmış eserler yahut internet haber siteleri yoluyla işlenen yahut bu kanunda öngörülen öteki kabahatlerle ilgili ceza davalarının bir muhakeme koşulu olarak, günlük periyodik yayınlar ve internet haber siteleri istikametinden 4 ay, öbür basılmış eserler tarafından 6 ay içinde açılması zarurî olacak. Bu müddetler basılmış yapıtların Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edildiği tarihten, internet haber siteleri için ise habere ait hata ihbarının yapıldığı tarihten başlayacak.

Basın kartı başvurusu, niteliği ve çeşitleri belirlendi

Teklifle basın kartı başvurusu, niteliği ve çeşitleri de belirlendi. Buna nazaran, basın kartı başvurusu Bağlantı Başkanlığına yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik evrakı olarak kabul edilecek.

Basın kartı tipleri şöyle:

– Vazifeye bağlı basın kartı: Bir medya kuruluşuna bağlı olarak çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarına ve enformasyon görevlilerine verilen basın kartını,

– Periyodik basın kartı: Vazife alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,

– Süreksiz basın kartı: Misyon alanı Türkiye’yi kapsamamakla bir arada süreksiz bir müddetle Türkiye’ye haber emelli gelen yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,

– Özgür basın kartı: Süreksiz bir mühletle çalışmayan yahut yurt dışında özgür gazetecilik yapan medya mensuplarına verilen basın kartını,

– Daima basın kartı: En az 18 yıl mesleksel hizmeti bulunan medya mensupları ve enformasyon görevlilerine ömür uzunluğu verilen basın kartını söz edecek.

Basın kartı, Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensuplarına, müddetli yayınların sahiplerine yahut hukukî kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare heyeti liderlerine, medya kuruluşları ismine hareket eden ve vazife alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensupları ile misyon alanı Türkiye’yi kapsamamakla bir arada süreksiz bir mühletle Türkiye’ye haber maksatlı gelen yabancı medya mensuplarına, yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, yurt dışında hür gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına, medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu çalışanına, medya alanında faaliyet göstermeleri kuralıyla sendikalar ile kamu faydasına faaliyette bulunduğu tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine verilebilecek.

Basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmeleri için 18 yaşını bitirmiş olması, en az lise yahut dengi bir eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı yahut kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması koşulu aranacak.

Ayrıca basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü hususunda belirtilen mühletler geçmiş olsa bile; taammüden işlenen bir hatadan ötürü 5 yıl yahut daha fazla müddetle mahpus cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, itimadı berbata kullanma, palavra tanıklık, palavra yere yemin, iftira, hata uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, kabahatten kaynaklanan malvarlığı pahalarını aklama kabahatleri ile cinsel dokunulmazlığa karşı hatalar, kamu barışına karşı cürümler, anayasal tertibe ve bu nizamın işleyişine karşı hatalar, ulusal savunmaya karşı hatalar, devlet sırlarına karşı kabahatler, casusluk kabahatleri ve terör kabahatlerinden karar giymemiş olması gerekiyor.

Kart talep edenlerde, Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun mukavele yapmış olması ve zorlayan sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması kaidesi da aranacak.

Basın kartı talep eden periyodik yayın sahipleri yahut hukuksal kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare şurası liderlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarında basın kartı alabilecek çalışanlarda ve yabancı basın-yayın kuruluşlarında çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarından basın kartı talep edenlerde “Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun kontrat yapmış olması ve zorlayan sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması” kaideleri aranmayacak.

Sürekli ve özgür basın kartı talep edenler ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) aracılığıyla vazifeye bağlı basın kartı talep edenlerde ise “Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun mukavele yapmış olması ve zorlayan sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması” kuralı aranmayacak.

Basın kartı talep eden yabancı medya mensuplarına, medya kuruluşu tarafından görevlendirildiklerini belgelendirmeleri, Milletlerarası İşgücü Kanunu uyarınca çalışma müsaadelerinin olması, bağlı bulundukları kuruluşun yönetim merkezinin bulunduğu ülkenin Türkiye’deki büyükelçilik, elçilik yahut konsolosluklarından aldıkları takdim mektubunu ibraz etmeleri halinde, karşılıklılık temeli da gözetilerek Başkanlıkça basın kartı verilebilecek.

Basın Kartı Komitesi 19 üyeden oluşacak. Kurulda, Başkanlığı temsilen 3 üyenin yanı sıra emekçi sendikası halinde faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek 2 üye ile irtibat fakültesi dekanları yahut basın kartı sahibi gazeteciler ortasından Başkanlıkça belirlenecek 3 üye de yer alacak. Üyelerin misyon mühleti 2 yıl olacak. Müddeti dolan üyeler tekrar seçilebilecek.

Komisyon; müracaat sahibinin niteliklerini, mesleksel çalışmalarını, yapıtlarını, mükafatlarını kıymetlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağına karar verecek.

Teklifin, bugün kabul edilen unsurlarıyla birlikte toplam 14 hususu kabul edilmiş oldu.

Meclis Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, verdiği ortanın akabinde komitenin yerinde olmaması üzerine birleşimi 11 Ekim Salı günü 15.00’te toplanmak üzere kapattı.