Pazar günü yapılan seçimlerde Yunanistan haritası bir bölge haricinde Başbakan Kiriakos Miçotakis’in lideri olduğu merkez sağcı Yeni Demokrasi (ND) partisinin rengi olan maviye boyandı. Eski Başbakan Aleksis Çipras’ın lideri olduğu Radikal Sol Koalisyon (SYRİZA) sadece Türk azınlığın yoğun yaşadığı Batı Trakya’nın Gümülcine kentinde birinci parti çıktı.
ALEKSİS ÇİPRAS’IN HEZİMETİ
Atina doğumlu Çipras’ın “memleketi” sayılan babasının doğduğu Arta şehri Athamanio köyünde bile ND kazandı. Solun “kalesi” olarak bilinen Girit adası ise 1974’ten sonra ilk kez ND’ye geçti. Miçotakis’in partisi, 2015 seçimlerine kıyasla ülke çapında oylarını 150 bin arttırırken, Çipras’ın partisi 600 bin oy kaybetti. Seçim sistemi nedeniyle, tek başına iktidarda kalmak için gerekli yüzde 46.2 oranında oy toplayamamasına rağmen, Miçotakis büyük bir zafere imza attı. Yüzde 40.79 oy alan NP, 146 milletvekili çıkardı. Çipras’ın hezimete uğrayan SYRİZA partisinin oyları ise yüzde 20.07’de kaldı, sandalye sayısı 71 oldu. Üçüncü büyük parti PASOK’un oy oranı yüzde 11.46, sandalye sayısı 41 oldu. Komünist Parti 26 milletvekilliği, Yunan çözümü ise 16 milletvekilliği kazandı.
SEÇİMLERİN SÜRPRİZLERİ
Seçim öncesi yapılan onlarca anket, ND’nin seçimlerden birinci parti çıkacağını bildi. Buna karşı hiçbir anket şirketi, partinin bu kadar çok oy toplayacağını ve SYRİZA’ya bu kadar fark atacağını kestiremedi. Anketlerde 2 parti arasındaki fark 6-7 puanı geçmiyordu. ND seçimlerde SYRİZA’ya 20 puan fark attı ve iki katı oy topladı. Başbakan Kiriakos Miçotakis, “Siyasi deprem yaşadık. Seçimlerin tartışmasız galibiyiz. Halk, 4 yıllık icraatımızı takdir ettiğini gösterdi. ND, ülkeyi tek başına yönetmek için halktan güvenoyu aldı” dedi. Çipras ise “Mücadelelerde kazanmak da var kaybetmek de. Seçim sonucu SYRİZA için özellikle olumsuz” yorumunda bulundu.
ÇOK YAKINDA ERKEN SEÇİM
Yunanistan’da muhtemelen 25 Haziran’da tekrar sandık başına gidilecek. Yeni seçimlerde, birinci çıkacak partiye, parlamentoda 20-40 sandalye “bonus” verilmesini öngören takviyeli nispi seçim sistemi uygulanacak. ND, oylarını koruduğu takdirde, yeni seçimlerde 146 yerine, 171 milletvekili çıkarabilecek. Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropulu, dün Miçotakis’i hükümet kurmakla görevlendirdi. Miçotakis ise birkaç saat sonra görevi iade etti. Çipras ve Pasok lideri Nikos Anduralakis’in de aynı şeyi yapmaları bekleniyor. Böylece anayasada koalisyon görüşmeleri için öngörülen 9 günlük süre, 3-4 güne inmiş olacak. Cumhurbaşkanı Sakellaropulu ardından, yüksek bir hâkimi geçici seçim hükümeti kurmakla görevlendirecek. Parlamento ise yemin töreni için toplandıktan sonra feshedilecek.
MİÇOTAKİS NİYE KAZANDI
– Miçotakis, pandemi dönemi ve Ukrayna’daki savaş nedeniyle yaşanan ekonomik ve enerji krizine rağmen, 4 yıllık iktidarında Yunanistan’ı raydan çıkarmadı. Dar gelirlilere, çalışanlara ve emeklilere kayıplarını karşılamakla birlikte, küçük de olsa maaş artışları yaptı, ek destek tedbirleri uyguladı.
– Söz gelimi, elektrik faturalarındaki meblağların önemli bir bölümünü devlet karşıladı. Dar gelirlilere, süper marketlerdeki alışverişlerinde ve araçları için akaryakıt ikmali yaptıklarında farkı devletin ödediği tenzilat kuponları dağıttı.
– Geçen yıl Ağustos ayında patlak veren “telekulak skandalı” ile mart ayı başında 57 kişinin hayatını kaybettiği tren kazası ile ilgili tepkileri de geçiştirmeyi başardı.
– ABD’ye verilen askeri üsler, maliyeti 14.5 milyar Euro’ya ulaşan silah satın alımları, ABD ve Fransa ile imzalanan savunma anlaşmaları da halkta kabul gördü. Türkiye’ye karşı izlediği politika için ise ciddi bir tepkiyle karşılaşmadı.
– Miçotakis hükümetinde dört yıl Dışişleri Bakanı olan Nikos Dendias, ülke çapında en fazla oyu alan (92.085) milletvekili oldu. Böylece “İstikrarlı bir Yunanistan için yola devam” diyen Miçotakis, seçimleri büyük farkla kazandı.
ÇİPRAS NİYE KAYBETTİ
– ALEKSİS Çipras, eski Çipras değildi. Halk, daha iyi bir yaşam için vaadlerini inandırıcı bulmadı. Eskisi gibi gençlerde “Ben farklıyım” ya da “Sizden biriyim” imajını veremedi.
– “2015-2019 dönemine başbakandım ama IMF ile AB reçetelerini uygulamak zorunda kaldım. Şimdi ilk kez kendi programımı uygulayacağım” demesi, seçmenleri ikna etmedi.
– Seçim öncesi dönemde “Şimdi değişim” gibi gerçekte PASOK’a ait eski sloganlarla, bu partinin seçmenlerini cezbetme çabası da ters tepti. PASOK’un oyları 230 bin arttı.
– Seçim planlamasını iyi yapamadı. SYRİZA dağınık bir parti görüntüsü verdi. Çeşitli konularda, bazı adaylar birbiri ile çelişkili görüşleri savundular.
– Sonuçların belli olmasıyla birlikte, pazar gecesi kısa bir süre için SYRİZA’da “Çipras istifa edebilir” söylentileri dolaştı. Parti yetkilileri bu söylentileri yalanladı.
